Quy trình tế bào NK điều trị ung thư

Liệu pháp tế bào NK trong điều trị ung thư ngày càng thu hút sự quan tâm và chú ý rộng rãi từ khắp các quốc gia. Vậy tế bào NK là gì, cách nuôi cấy tế bào NK, cũng như hiệu quả của tế bào NK với bệnh ung thư và chi phí điều trị ung thư bằng tế bào NK như thể nào? Hãy cùng Premium Therapy tìm hiểu qua bài viết này ngay nhé!

Mục lục

Tế bào NK là gì?

Tế bào giết tự nhiên (NK) là một trong những tế bào thuộc hệ miễn dịch bẩm sinh của cơ thể [1, 2]. Tê bào NK chiếm từ 5 – 10% tế bào bạch cầu lưu thông trong máu và thường được chia thành hai loại dựa trên các dấu ấn sinh học biểu hiện trên bề mặt [2]. Có hai loại tế bào NK chính gồm: tế bào NK biểu hiện mạnh kháng nguyên CD56 – đóng vai trò điều hòa miễn dịch và tế bào NK dương tính kháng nguyên CD16 – có khả năng gây độc tế bào, hỗ trợ kích thích chu trình chết tự nhiên của tế bào ung thư và virus [1, 2].

Cách nuôi cấy tế bào NK

Dựa theo bài viết từ Tạp chí khoa học quốc tế về Tế bào, cách nuôi cấy tế bào NK gồm ba phương thức nuôi cấy chủ yếu [3]:

Nuôi cấy kèm cytokine
- Các cytokines (như IL-2, IL-12, IL-15, IL-18, IL-21,…) có vai trò quan trọng trong điều hòa và kích hoạt tế bào NK, do đó, thường được sử dụng rộng rãi trong nuôi cấy [3]
- IL-2 kích thích con đường truyền tín hiệu PI3K/AKT, sự tăng sinh và khả năng sống của tế bào NK [2]. IL-15 kích thích sự nhân lên của tế bào và IL-21 kích thích quá trình trưởng thành và hoạt động chức năng của tế bào NK được nuôi cấy [3].
- Theo dữ liệu từ tạp chí quốc tế về Tế bào, tế bào NK được tách chiết từ máu ngoại vi nuôi cấy trong môi trường có bổ sung cyokine IL-2 cho thấy tỉ lệ nhân lên đạt gấp 637 – 5.712 lần sau 21 ngày nuôi cấy [3]
Nuôi cấy kèm tế bào nuôi
- Hệ thống nuôi cấy dựa trên tế bào nuôi thường nuôi cấy kết hợp những tế bào bất tử với cytokine hoặc các tế bào NK [3]
- Tế bào NK nuôi kết hợp với dòng tế bào biểu hiện kháng nguyên L-21 (221-mbIL21) cho thấy tỉ lệ nhân lên đạt gấp 39.663 lần sau 20 ngày nuôi cấy [3]
Lựa chọn thiết bị/ dụng cụ nuôi cấy
- Việc lựa chọn dụng cụ nuôi cấy là một trong các yếu tố chính ảnh hưởng đến khả năng nhân lên của tế bào NK có thể được nuôi cấy [3]
- Ba thiết bị/ dụng cụ nuôi cấy tế bào NK chính gồm túi nuôi cấy, bình thủy tinh và lò phản ứng sinh học [3]
- Theo nghiên cứu từ Tạp chí quốc tế về Tế bào, tế bào NK nuôi cấy trong túi vô trùng có khả năng nhân lên đạt 530 lần so với tế bào nuôi cấy trong bình thủy tinh là 1.100 lần [3]
- Tế bào NK nuôi cấy trong túi có ưu điểm là kín khí, tuy nhiên, tỉ lệ nhân lên thấp, sự trao đổi khí bị hạn chế và nguồn cung chất dinh dưỡng bị giới hạn, ảnh hưởng đến sự tăng sinh của tế bào NK [3]
- Tế bào NK nuôi cấy trong bình thủy tinh có nguy cơ nhiễm cao hơn tuy nhiên có thể được quản lý dễ dàng bằng cách tuân thủ quy chuẩn thực hành sản xuất tốt (GMP) [3]
- Tế bào NK nuôi cấy trong lò phản ứng sinh học có ưu điểm là tính khả dụng cao và thời gian thao tác ít, tuy nhiên nhược điểm của phương pháp này là chi phí đầu tư cao [3]

Những ai phù hợp với liệu pháp tế bào NK

Theo nghiên cứu trên Tạp chí Tiên phong trong miễn dịch học, liệu pháp tế bào NK thường được sử dụng cho các bệnh nhân ung thư đã điều trị trước đó bằng liệu pháp truyền thống, điển hình là hóa trị [4]. Kết quả về lâm sàng cho thấy khả năng thúc đẩy miễn dịch của cơ thể chống lại ung thư đồng thời tăng cường hiệu quả điều trị ung thư của liệu pháp tế bào NK trong điều trị ung thư với những liệu pháp truyền thống [4]. Bên cạnh đó, liệu pháp tế bào NK trong điều trị ung thư cũng thường được sử dụng kết hợp với các loại thuốc có khả năng điều hòa miễn dịch, điển hình là lenalidomide [4].

Quy trình tế bào NK điều trị ung thư

Quy trình chung của liệu pháp tế bào NK trong điều trị ung thư trải qua các bước sau [5]:

Thu nhận tế bào NK: Tế bào NK sẽ được thu nhận từ nguồn hiến tặng khỏe mạnh bằng công nghệ tách bạch cầu từ mẫu máu – đây là quy trình tương tự như hiến máu nhưng thay vào bằng hiến tặng tế bào miễn dịch [5]
Kích hoạt và nuôi cấy tăng sinh tế bào NK: Tế bào được đưa vào môi trường giàu chất dinh dưỡng, sau đó, kích hoạt bằng những hợp chất kích thích tự nhiên và nhân lên đến số lượng tế bào phù hợp [5]
Kiểm tra chất lượng và mức độ an toàn: Để đảm bảo chất lượng trước khi sử dụng, mỗi lô tế bào NK đều cần vượt qua kiểm tra độ tinh sạch, nhận diện và kiểm tra mức độ an toàn – bao gồm sàng lọc các bệnh di truyền và xác định hoạt tính tế bào [5]
Bảo quản lạnh: Tế bào NK được thu nhận sẽ được bảo quản lạnh ở nhiệt độ cực thấp của nitơ lỏng (-196oC) để duy trì chất lượng và sử dụng khi cần thiết [5]
Truyền vào cơ thể bệnh nhân: Khi có nhu cầu, tế bào NK có thể được rã đông và đưa vào cơ thể bằng phương pháp truyền – tương tự như phương pháp truyền tĩnh mạch tiêu chuẩn [5]

Hiệu quả của tế bào NK với bệnh ung thư

Theo Tạp chí quốc tế về miễn dịch, tế bào NK đóng vai trò quan trọng trong hệ thống hàng rào bảo vệ bẩm sinh của cơ thể tiêu diệt các tế bào bệnh lý hoặc bất thường [6].

Theo Tạp chí khoa học quốc tế Tiên phong trong miễn dịch học, tế bào NK có khả năng tiêu diệt đặc biệt tế bào bất thường không cần thông qua quá trình nhận diện trước của hệ miễn dịch, đặc biệt đối với tế bào tiền ung thư hay tế bào gốc ung thư [4].

Cơ chế kích hoạt chu trình chết tự nhiên (apoptosis) là cơ chế chủ yếu khi nhắc đến liệu pháp tế bào NK trong điều trị ung thư [4]. Sau khi hình thành khớp thần kinh (synapse) miễn dịch với các tế bào mục tiêu, tế bào NK sẽ tiến hành giải phóng protein có khả năng ly giải tế bào đã tổng hợp, bao gồm protein gây độc (perforin) và enzyme ly giải protein (granzymes), từ đó, kích hoạt chu trình chết tự nhiên của tế bào bất thường hoặc khối u [4].

Những cơ chế tiêu diệt tế bào khối u tiềm năng và hiệu quả của liệu pháp tế bào NK trong điều trị ung thư gồm:

Cơ chế gây độc tế bào qua trung gian kháng thể (ADCC) [4]: ADCC là con đường được điều hòa bởi kháng thể IgG trong cơ thể [4. Khi tiểu vùng liên kết kháng nguyên và tiểu vùng kết tinh của kháng thể sẽ liên kết với kháng nguyên khối u (TAA) của tế bào khối u và thụ thể kích hoạt CD16A (FcγRIIIA) trên bề mặt tế bào NK tạo thành khớp thần kinh (synapse) miễn dịch giữa hai tế bào, tế bào NK sẽ được kích hoạt và giải phóng ra các protein gây độc để tiêu diệt tế bào khối u [4].
Cơ chế gây chết tế bào thông qua các thụ thể chết (DRs) [4]: Bằng con đường này, chu trình chết tự nhiên được điều hòa bởi chuỗi phản ứng enzyme caspase sẽ được kích hoạt thông qua sự tương tác giữa các thụ thể chết (chẳng hạn như thụ thể FasL và TRAIL) biểu hiện trên bề mặt tế bào NK và các phối tử tương ứng trên tế bào mục tiêu [4].
Ngoài những cơ chế trực tiếp đề cập trên, tế bào NK còn có thể tham gia tiêu diệt tế bào ung thư thông qua cơ chế gián tiếp: Bằng cách sản sinh ra các cytokine và cytokine hóa học, tham gia điều hòa các phản ứng miễn dịch bẩm sinh và thích nghi [4].

Đến nay, liệu pháp tế bào NK trong điều trị ung thư đã được sử dụng thành công trong điều trị nhiều loại khối u khác nhau, điển hình là các khối u máu ác tính [4].

Chi phí điều trị ung thư bằng tế bào NK

Chi phí điều trị ung thư bằng tế bào NK có thể khác nhau giữa các quốc gia và phụ thuộc vào tiêu chuẩn chất lượng, quy trình điều trị và mức độ an toàn trong điều trị. Chi phí điều trị ung thư bằng tế bào NK tại một số quốc gia như sau:

Hoa Kỳ: Chi phí điều trị ung thư bằng tế bào NK tại Mỹ có thể dao động từ 50.000 đến 100.000 $ tùy thuộc vào cơ sở vật chất và địa điểm nơi thực hiện điều trị.
Châu Âu: Tại các quốc gia Châu Âu, điển hình là CHLB Đức, chi phí điều trị ung thư bằng tế bào NK có thể dao động từ 40.000 đến 80.000 $. Chi phí điều trị tại các quốc gia châu Âu, điển hình là CHLB Đức thường có mức phí điều trị ổn định do đấy là quốc gia không thương mại ngành y tế và những chính sách đặc trưng về chăm sóc sức khỏe cũng như điều trị.
Nhật Bản: Tại Nhật Bản, chi phí điều trị ung thư bằng tế bào NK thường dao động từ 30.000 đến 70.000 $, nhưng thời gian điều trị thường ngắn hơn và quy trình kiểm định kém nghiêm ngặt hơn so với quy trình điều trị tại CHLB Đức và châu Âu.

Tổng kết

Liệu pháp tế bào NK trong điều trị ung thư được xem là một hướng đi mới đầy tiềm năng trong nghiên cứu và điều trị ung thư bằng các liệu pháp y sinh học tiên tiến, hỗ trợ bảo toàn và nâng cao chức năng hệ miễn dịch. Liệu pháp tế bào NK trong điều trị ung thư thực hiện tại CHLB Đức là liệu pháp điều trị đảm bảo tiêu chuẩn kiểm định về y tế và quy trình sản xuất nghiêm ngặt từ châu Âu.

Nếu bạn quan tâm đến liệu pháp tế bào NK trong điều trị ung thư, hãy để Premium Therapy đồng hành. Premium Therapy – đại diện các Trung tâm trị liệu & Bệnh viện uy tín hàng đầu CHLB Đức tại Đông Dương. Nếu quý khách hàng có nhu cầu tìm hiểu thêm về các dịch vụ trị liệu y tế cao cấp tại CHLB Đức, vui lòng liên hệ Hotline 09 119 10 119 hoặc đăng ký tại đây để được hỗ trợ chi tiết nhất.

CÔNG TY CP PREMIUM THERAPY – Đại diện các Trung tâm trị liệu & Bệnh viện uy tín hàng đầu CHLB Đức tại Đông Dương:

📞0911 910 119 – 0934 092 090
📩info@premiumtherapy.vn
🇻🇳 6 Grand 2 – The Peak Garden Villa, 600 Nguyễn Lương Bằng, Quận 7, Tp. HCM
🇩🇪 Dachauer Straße 9, 80335 München
Website: https://premiumtherapy.vn/
Email: info@premiumtherapy.vn

Nguồn tham khảo:

Premiumtherapy. (2025). Điều trị ung thư bằng tế bào NK: Những điều bạn nên biết. https://premiumtherapy.vn/dieu-tri-ung-thu-bang-te-bao-nk/
Page, A., Chuvin, N., Valladeau-Guilemond, J., & Depil, S. (2024). Development of NK cell-based cancer immunotherapies through receptor engineering. Cellular & Molecular Immunology, 21(4), 315–331. https://doi.org/10.1038/s41423-024-01145-x
Maia, A., Tarannum, M., Lérias, J. R., Piccinelli, S., Borrego, L. M., Maeurer, M., Romee, R., & Castillo-Martin, M. (2024). Building a Better Defense: Expanding and Improving Natural Killer Cells for Adoptive Cell Therapy. Cells, 13(5), 451. https://doi.org/10.3390/cells13050451
Hu, W., Wang, G., Huang, D., Sui, M., & Xu, Y. (2019). Cancer Immunotherapy Based on Natural Killer Cells: Current Progress and New Opportunities. Frontiers in immunology, 10, 1205. https://doi.org/10.3389/fimmu.2019.01205
NK Cell Therapy: Natural Killer Cells – Your Body’s Hidden Superpower. (n.d.). Swiss Medica. Retrieved October 10, 2025, from https://www.startstemcells.com/nk-cell-therapy.html
O’Sullivan, T. E., Sun, J. C., & Lanier, L. L. (2015). Natural Killer Cell Memory. Immunity, 43(4), 634–645. https://doi.org/10.1016/j.immuni.2015.09.013